Nội dung chính
Bộ não của chúng ta lớn đến mức nào?
Kích thước não của mỗi người rất khác nhau, phụ thuộc phần lớn vào tuổi tác, giới tính và khối lượng cơ thể. Tuy nhiên, vài nghiên cứu cho rằng bộ não của người đàn ông nặng trung bình khoảng 1.336 gram, trong khi não phụ nữ nặng khoảng 1.198 gram.
Xét về kích thước, bộ não của con người không phải là lớn nhất. Trong số tất cả các loài động vật có vú, thì cá nhà táng có bộ não nặng nhất.
Nhưng trong tất cả các loài động vật trên trái đất, bộ não con người lại có số lượng tế bào thần kinh nhiều nhất. Các tế bào thần kinh giúp lưu trữ và truyền thông tin bằng tín hiệu điện và hóa học.
Người ta nói rằng bộ não của con người chứa khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh, nhưng vẫn chưa có nghiên cứu nào chứng minh được điều này.
Tuy nhiên, một nhà thần kinh học người Brazil, Suzana Herculano-Houzel đã phát hiện ra cách đếm số tế bào thần kinh của não người và số tế bào thần kinh mà nghiên cứu này đếm được là 86 tỷ.
Não “3 trong 1”
Vào thập kỉ 60, nhà thần kinh học Paul McLean đã đưa ra một lý thuyết có sức ảnh hưởng rất lớn suốt nhiều thập kỉ sau đó. Ông gọi đó là mô hình não 3 trong 1. Theo đó, não người được chia thành 3 lớp từ trong ra ngoài, phức tạp dần, thể hiện quá trình tiến hóa từ động vật lên người. Các lớp này được gọi lần lượt là “não bò sát”, “não thú”, và “não người”.
Não bò sát: bản năng
Lớp trong cùng và cổ xưa nhất là “não bò sát”. Sỡ dĩ gọi vậy vì nó có cấu trúc và chức năng tương tự như ở não của các loài bò sát. Phần não này điều khiển các chức năng sống còn của cơ thể như nhịp tim, thở, nhiệt độ cơ thể, sự thăng bằng. Não bò sát cũng quyết định các hành động mang tính bản năng, các phản xạ không điều kiện. Các phản xạ này diễn ra ngay lập tức mà không phải “xin chỉ thị cấp trên”.
Não thú: cảm xúc
Phần não này phát triển mạnh ở các loài động vật có vú. Não thú có khả năng ghi nhớ lại các liên kết giữa nhân và quả đã xảy ra trong quá khứ, và dùng các ký ức này để đánh giá tình huống hiện tại. Tùy vào kết quả đánh giá, nó sẽ sinh ra các cảm xúc tương ứng để chi phối hành vi con người.
Não người: lý luận, tưởng tượng
Đây là lớp ở ngoài cùng chiếm phần lớn thể tích não bộ, phát triển mạnh trên các loài động vật bậc cao, đặc biệt là con người. Phần này được chia thành 2 bán cầu đại não, và chi chít các nếp nhăn. “Não người” chịu trách nhiệm về các hoạt động bậc cao như ngôn ngữ, lý luận, tư duy trừu tượng, tưởng tượng, ý thức, cùng khả năng học hầu như không giới hạn. Đây cũng là phần khiến chúng ta có khái niệm về tương lai, và là loài duy nhất nhận thức rằng mình sẽ chết. Cũng chính nhờ có phần này mà những thứ tốt đẹp như ước mơ hay lòng nhân ái mới được hình thành.
Ngày nay, bằng các công nghệ quét não hiện đại, người ta nhận thấy việc chia thành 3 phần rành mạch một cách đơn giản hóa như trên không hoàn toàn chính xác về mặt kỹ thuật. Tuy nhiên, nó vẫn còn giá trị giúp người mới bắt đầu hiểu một cách khái quát về chức năng của bộ não.
Paul MacLean: tiểu sử, lý thuyết và sách
Sinh năm 1913 tại Hoa Kỳ, Paul MacLean Ông là một bác sĩ tập trung vào lĩnh vực khoa học thần kinh, người dành nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực tâm lý học và tâm thần học. Ông bắt đầu phát triển lý thuyết của mình lấy cảm hứng từ các văn bản khoa học thần kinh của papez và đề xuất hệ thống limbic là trung tâm của cảm xúc.
Từ những bước nhỏ đó, Paul MacLean đã phát triển một lý thuyết sẽ có hiệu lực vào cuối những năm 70. Tuy nhiên, mãi đến năm 1990, những nghiên cứu của ông về lý thuyết về bộ não ba ngôi được thể hiện trong cuốn sách được gọi là “bộ não triune trong sự tiến hóa“.
(Nguồn: Tổng hợp)